پروفسور دیتر میسگلد، بیش از سی سال در مؤسسۀ مطالعات تعلیم و تربیت اونتاریو در دانشگاه تورنتو، فلسفۀ تعلیم و تربیت درس می‌داد. اولین‌باری که به‌عنوان دانشجوی تحصیلات تکمیلی به این مؤسسه آمدیم، دریافتیم که پروفسور میسگلد در هاله‌ای از رازگونگی احاطه شده‌است. بسیاری بر ذکاوت و گسترۀ دانش و گه‌گاه شخصیتِ دلهره‌آورِ او صحه می‌گذاشتند. اما کنجکاویِ بسیاری نیز دربارۀ تغییراتِ فکریِ او و علتِ رویگردانیِ وی از فلسفه وجود داشت. به‌گفتۀ مدیر پیشینِ گروه فلسفه، «پانزده سالِ نخستی که دیتر به گروه فلسفۀ تعلیم و تربیت آمد، سرزنش‌مان می‌کرد که آن‌قدر که باید، فلسفی نیستیم. پانزده سالِ پایانی، ما را متهم می‌کرد که زیادی فلسفی هستیم.»[i] کنجکاو شده بودیم که چطور می‌شود کسی که آموزش‌های بی‌نظیری از متفکرانی دیده بود که شکل‌دهندۀ اغلب سننِ فلسفیِ قرن بیستم بوده‌اند، سرانجام از فلسفه روی برگردانَد و دیگر آن را مفید نداند. همین دگردیسی بود که در پیِ فهمش بودیم. میسگلد متفکری نامتعارف است: او نه چپ‌گرا و تندروست، نه به‌هیچ‌روی راست‌گرا. نه متفکری سکولار است، نه مارکسیستی ضددین. او به‌هیچ‌روی نویسنده یا فیلسوفی متعارف نیست. او نقشی برای خود قائل است که برای بسیاری عجیب به‌نظر می‌رسد و توضیح‌دادنِ آن به همگان دشوار است. به‌زودی بر ما آشکار شد که میسگلد از دسته‌بندی‌های ساده سرپیچی می‌کند: آن‌جاکه باید فلسفی می‌بود، سیاسی می‌شد و آن‌جاکه پاسخی سیاسی انتظار می‌رفت، رویکردی تاریخی درپیش می‌گرفت. ازآن‌جاکه ما هر دو مجذوب فلسفه‌ایم و دنبال فهم این‌که چرا میسگلد رفته‌رفته از آن روی برگرداند، انگیزۀ اصلی و پرسش راه‌برِ ما این است که: چرا کسی که در یکی از شورانگیزترین محیط‌های فلسفیِ قرن بیستم (دانشگاه هایدلبرگ) آموزش دیده‌است، آرام‌آرام از فلسفه روی برمی‌گردانَد؟ با میسگلد در پاییز ۲۰۰۵ گفت‌وگو کردیم و 75 سؤال از او پرسیدیم که در حال آماده‌کردن آن برای چاپ به‌شکل کتاب هستیم. در مقالۀ پیش‌رو، سه عامل اصلی‌ای را که بر هجرت او از فلسفه به سیاست رهایی‌بخش اثرگذار بوده، بررسی می‌کنیم: خوانشِ او از ریچارد رورتی، مواجهۀ شخصیِ او با بودیسم و باریک‌اندیشی‌های گاه ریشه‌ایِ او در سیاست جهانی و رژیم‌های امنیتیِ جدید، به‌ویژه در بستر آمریکای لاتین.

متن کامل [PDF 629 kb]   (1 دریافت)